Manipulacja
MANIPULACJA INSTRUMENTAMI FINANSOWYMI - najważniejsze informacje
POJĘCIE MANIPULACJI
Manipulację stanowi:
1) zawieranie transakcji, składanie zleceń lub inne zachowania, które:
- wprowadzają lub mogą wprowadzać w błąd, co do podaży lub popytu na instrument finansowy lub co do jego ceny lub
- utrzymują albo mogą utrzymywać cenę jednego lub kilku instrumentów finansowych
na nienaturalnym lub sztucznym poziomie, chyba, że osoba zawierająca transakcję, składająca zlecenie transakcji lub podejmująca każde inne zachowanie dowiedzie, iż dana transakcja, zlecenie lub zachowanie nastąpiły z zasadnych powodów i są zgodne z przyjętymi praktykami rynkowymi
2) zawieranie transakcji, składanie zleceń lub inne działania lub zachowania wpływające albo mogące wpływać na cenę jednego lub kilku instrumentów finansowych, związane z użyciem fikcyjnych narzędzi lub innych form wprowadzania w błąd lub podstępu,
3) rozpowszechnianie za pośrednictwem mediów, w tym Internetu, lub przy użyciu innych środków, informacji, które wprowadzają lub mogą wprowadzać w błąd, co do podaży lub popytu na instrument finansowy, lub co do jego ceny, lub zapewniają utrzymanie się lub mogą zapewnić utrzymanie się ceny jednego lub kilku instrumentów finansowych na nienaturalnym lub sztucznym poziomie, w tym rozpowszechnianie plotek, w przypadku gdy osoba rozpowszechniająca te informacje wiedziała lub powinna była wiedzieć, że informacje te były fałszywe lub wprowadzające w błąd.
Za manipulację na rynku uznaje się m.in. następujące zachowania:
1) postępowanie osoby lub osób działających wspólnie, mające na celu utrzymanie dominującej pozycji w zakresie podaży lub popytu na instrument finansowy, które skutkuje albo może skutkować, bezpośrednio lub pośrednio, ustaleniem poziomu cen sprzedaży lub kupna lub stwarza albo może stwarzać nieuczciwe warunki transakcji,
2) nabywanie lub zbywanie instrumentów finansowych na otwarciu lub zamknięciu rynku, które skutkuje albo może skutkować wprowadzeniem w błąd inwestorów kierujących się cenami podanymi do wiadomości publicznej, w tym cenami otwarcia i zamknięcia,
3) składanie zleceń w systemie obrotu, w tym ich anulowanie lub modyfikacja, za pomocą wszelkich dostępnych metod handlu, w tym środków elektronicznych, takich jak strategie handlu algorytmicznego i handlu wysokiej częstotliwości i które wywołuje skutki w zakresie wprowadzania w błąd co do popytu i podaży lub ceny instrumentu finansowego poprzez:
- zakłócenia lub opóźnienia w funkcjonowaniu transakcji w danym systemie obrotu albo prawdopodobieństwo ich spowodowania,
- utrudnianie innym osobom identyfikacji prawdziwych zleceń w danym systemie obrotu lub prawdopodobieństwo utrudniania tej identyfikacji, w szczególności poprzez składanie zleceń, które skutkują przepełnieniem lub destabilizacją arkusza zleceń, lub
- tworzenie lub prawdopodobieństwo stworzenia fałszywego lub wprowadzającego w błąd sygnału w zakresie podaży lub popytu na instrument finansowy lub jego ceny, w szczególności poprzez składanie zleceń w celu zapoczątkowania lub nasilenia danego trendu,
4) wykorzystywanie okazjonalnego lub regularnego dostępu do mediów tradycyjnych lub elektronicznych do wygłaszania opinii na temat instrumentu finansowego, (lub pośrednio na temat jego emitenta)po uprzednim zajęciu pozycji na danym instrumencie finansowym, a następnie czerpanie zysku ze skutków opinii wygłaszanych na temat ceny tego instrumentu, bez jednoczesnego podania do publicznej wiadomości istniejącego konfliktu interesów w sposób odpowiedni i skuteczny.
ZAKAZ MANIPULACJI
Zabronione jest dokonywanie manipulacji na rynku lub usiłowanie dokonania manipulacji na rynku (art. 15 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 596/2014).
Biuro Maklerskie PKO Banku Polskiego, podobnie jak inne firmy inwestycyjne, zobowiązane jest do monitorowania zleceń i transakcji w celu typowania przypadków, mogących stanowić manipulację oraz do zgłaszania takich przypadków organowi nadzoru.
REGULACJE PRAWNE – obowiązujące w zakresie wykrywania nadużyć na rynkach finansowych „MARKET ABUSE REGULATION” (MAR).
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia
2014 r. w sprawie nadużyć na rynku oraz uchylające dyrektywę 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywy Komisji 2003/124/WE,2003/125/WE i 2004/72/WE, - Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2016/522 wraz załącznikiem nr II, określającym okoliczności wskazujące na zachowania manipulacyjne,
- Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2016/957 będące uzupełnieniem do Rozporządzenia
nr 596/2014 w odniesieniu do standardów technicznych dotyczących właściwych rozwiązań systemowych i procedur oraz formularzy powiadomienia stosowanych w celu zapobiegania praktykom stanowiących nadużycie lub podejrzanym zleceniom i transakcjom, ich wykrywania
i zgłaszania.
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia
PRZYKŁADOWE TYPY MANIPULACJI NA RYNKU GIEŁDOWYM
Sztuczny obrót (wash trades) -przeprowadzanie szeregu transakcji kupna i sprzedaży instrumentu finansowego, przy czym nie następuje zmiana stanu posiadania określonego inwestora lub grupy inwestorów; transakcje takie mogą wprowadzać w błąd uczestników rynku co do rzeczywistego popytu lub podaży w odniesieniu do danego instrumentu finansowego.
Zawyżanie ceny (pump and dump) - zawieranie dużej liczby transakcji prowadzących do wzrostu ceny instrumentu, a następnie zawieranie transakcji sprzedaży na tym instrumencie finansowym po dużo wyższych kursach.
Nieuczciwe składanie odpowiadających sobie zleceń (improper matched orders) - transakcje przeprowadzane w wyniku zleceń kupna i sprzedaży składanych w tym samym czasie z tym samym limitem cenowym, o tym samym wolumenie, przez różne, ale działające w porozumieniu osoby.
Ustalenie ceny zamknięcia (marking the close) - kupowanie lub sprzedawanie dużych pakietów akcji na zakończenie notowań w celu wywarcia wpływu na ustalenie ceny zamknięcia.
Ukrywanie własności (concealing ownership) – dokonywanie przez inwestorów działających w zmowie wielu transakcji w celu ukrycia własności posiadanych akcji.
SANKCJE KARNE ZA MANIPULACJĘ INSTRUMENTAMI FINANSOWYMI Zgodnie z art. 183 ust. 1 i 2 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi
Kto wbrew zakazowi, o którym mowa w art. 15 rozporządzenia 596/2014, dokonuje manipulacji, o której mowa w art. 12 tego rozporządzenia, podlega grzywnie do 5 000 000 zł albo karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5, albo obu tym karom łącznie,
Kto wchodzi w porozumienie z inną osobą mające na celu manipulację, o której mowa w art. 12 rozporządzenia 596/2014, podlega grzywnie do 2 000 000 zł.
