System notowań ciągłych
W czasie notowań ciągłych kupujący i sprzedający składają zlecenia, które - jeżeli zachodzi zgodność cen - są realizowane na bieżąco po przekazaniu na giełdę lub trafiają do arkusza zleceń i oczekują ofert przeciwnych o cenie umożliwiającej zawarcie transakcji.
Przy realizacji zleceń obowiązują dwa priorytety: cena i czas złożenia zlecenia.
Oznacza to, że w przypadku, gdy czekają na realizację dwa zlecenia o identycznej cenie, jako pierwsze realizowane jest to, które zostało przekazane na giełdę wcześniej.
W ramach notowań ciągłych stosowana jest również procedura fixingu. Standardowo odbywa się ona na rozpoczęcie i zakończenie sesji.
Notowania ciągłe rozpoczynają się określeniem kursu otwarcia (zlecenia inwestorów przyjmowane w fazie przed otwarciem nie są realizowane, natomiast określany jest teoretyczny kurs otwarcia), zaś kończą się ogłoszeniem kursu zamknięcia, po którym następuje pięciominutowa dogrywka.
Z chwilą określenia kursu otwarcia staje się on ceną, po której zostają zawarte transakcje giełdowe na otwarciu. Analogicznie jest w przypadku kursu zamknięcia - na podstawie zleceń złożonych w fazie przed zamknięciem określa się kurs zamknięcia, po którym zawierane są transakcje na zamknięcie sesji giełdowej.
Dogrywka w systemie notowań ciągłych to ostatnia, pięciominutowa faza sesji, podczas której wszystkie transakcje mogą być zawierane wyłącznie po ostatnim znanym kursie transakcyjnym.
Zaletą dokonywania transakcji w trakcie dogrywki jest fakt, że zlecenia - nawet dużej wartości - mogą być składane bez obawy o wpływ złożonego zlecenia na kurs papieru wartościowego.
Istnieje kilka przypadków, podczas których nie jest możliwe określenie kursu otwarcia lub zamknięcia przy zastosowaniu przyjętych reguł:
- gdy najwyższy limit ceny w zleceniu kupna jest niższy od najniższego limitu ceny w zleceniu sprzedaży,
- gdy występują wyłącznie zlecenia kupna lub wyłącznie zlecenia sprzedaży,
- gdy występuje brak zleceń,
- jeśli występują wyłącznie zlecenia kupna nie zawierające limitu ceny lub wyłącznie zlecenia sprzedaży nie zawierające limitu ceny,
- jeśli przy określaniu kursu otwarcia (lub zamknięcia) kurs wykracza poza dopuszczalne wahania.
W sytuacji wystąpienia jednego z trzech pierwszych przypadków, za kurs otwarcia przyjmuje się kurs pierwszej transakcji zawartej na danej sesji w systemie notowań ciągłych, zaś za kurs zamknięcia kurs ostatniej transakcji zawartej na danej sesji. Jeśli na sesji nie zawarto żadnej transakcji, kursu otwarcia oraz zamknięcia nie określa się.
W sytuacji wystąpienia jednego z dwóch ostatnich przypadków, kurs otwarcia (zamknięcia) nie jest ogłaszany i rozpoczyna się równoważenie rynku. W trakcie równoważenia można składać dodatkowe zlecenia kupna i sprzedaży oraz anulować i modyfikować wcześniej złożone przez siebie zlecenia.
Jeśli wskutek równoważenia możliwe jest określenie kursu mieszczącego się w ograniczeniach wahań, równoważenie zostaje zakończone i ogłaszany jest kurs otwarcia (zamknięcia). Jeśli przewodniczący sesji uzna, że w wyniku równoważenia nie jest możliwe określenie kursu mieszczącego się w ramach dopuszczalnych wahań, może zmienić ograniczenia wahań kursów albo zakończyć notowanie ogłaszając nietransakcyjny kurs otwarcia (zamknięcia) równy górnemu ograniczeniu wahań - w przypadku przewagi zleceń kupna, bądź równy dolnemu ograniczeniu - w przypadku przewagi zleceń sprzedaży.
W przypadku gdy w wyniku równoważenia powstanie rynek zleceń rozbieżnych, przewodniczący sesji może przedłużyć równoważenie, zakończyć równoważenie z jednoczesnym rozpoczęciem notowań ciągłych (w przypadku gdy równoważenie odbywa się na otwarciu) lub zakończyć notowanie, jeśli równoważenie odbywa się na zamknięciu sesji.
Po ogłoszeniu rozpoczęcia notowań ciągłych transakcje zawierane są po kursie transakcyjnym równym limitowi ceny zlecenia oczekującego, zaś zlecenia czekające na realizację wykonywane są według limitu ceny. Jeśli limity zleceń są identyczne, realizacja następuje według kolejności przyjęcia zlecenia lub jego ujawnienia (dla zleceń z wielkością ujawnianą).
Jeśli po rozpoczęciu notowań ciągłych kurs wykracza poza dopuszczalne ograniczenia wahań, zawieranie transakcji zostaje zawieszone i rozpoczyna się równoważenie rynku.
W przypadku, gdy w arkuszu zleceń po jednej stronie znajdują się zlecenia PKC, a po przeciwnej stronie nie ma żadnych zleceń, odpowiednio kurs otwarcia/kurs zamknięcia nie jest określany, jednak nie rozpoczyna się równoważenie.
Kurs otwarcia i zamknięcia określany jest przy zastosowaniu kolejno zasady:
- maksymalizacji wolumenu obrotu,
- minimalizacji różnicy między liczbą papierów wartościowych w zleceniach sprzedaży i kupna możliwych do realizacji po określonym kursie,
- minimalizacji różnicy między kursem określanym a kursem odniesienia.
W okresie między rozpoczęciem przyjmowania zleceń maklerskich w danym dniu a początkiem notowań ciągłych, między początkiem przyjmowania zleceń na zamknięcie a określeniem kursu zamknięcia oraz w okresie równoważenia rynku, na bieżąco określany jest kurs teoretyczny.
W systemie ciągłym notowane są akcje najbardziej płynnych spółek, wszystkie obligacje, certyfikaty inwestycyjne, kontrakty terminowe i warranty. Prawa poboru i prawa do akcji są notowane w systemie ciągłym, gdy akcje, do których się odnoszą, również są notowane w tym systemie.
źródło: www.gpw.pl
