Rozliczenia transakcji
Rozliczanie transakcji giełdowych jest prowadzone w Polsce przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych.
Zawarcie transakcji na giełdzie jest pierwszym etapem rozpoczynającym tzw. łańcuch transakcyjny. Obejmuje on cały cykl przetwarzania transakcji – od zawarcia, przez rozliczenie, aż do rozrachunku, który kończy realizację transakcji poprzez przekazanie sprzedającemu środków pieniężnych, a kupującemu nabytych instrumentów finansowych.
Większość instrumentów notowanych na GPW rozliczana jest w dwudniowym cyklu rozliczeniowym. Należą do nich:
- Akcje
- Prawa do akcji
- Obligacje
- Certyfikaty inwestycyjne
- ETF-y
- Kwity depozytowe
- Prawa Poboru
Rozliczenie transakcji jest dokonywane tylko w dni powszednie od poniedziałku do piątku za wyjątkiem tych dni, które zostały ustalone w KDPW jako dni nierozliczeniowe.
Schemat cyklu rozliczenia transakcji.
Wyjątek stanowią instrumenty pochodne, których rozliczenie jest dokonywane w dniu zawarcia transakcji. Są to:
- Kontrakty terminowe
- Opcje
- Jednostki indeksowe
Najczęściej zadawane Pytania.
Kiedy staję się pełnoprawnym właścicielem akcji a kiedy przestaję nim być?
Formalnym właścicielem akcji staniemy się dopiero drugiego dnia rozliczeniowego po dniu dokonania transakcji. Dopiero wtedy nabywamy prawa własności i od tego momentu przysługują nam wszystkie pożytki wynikające z posiadania akcji.
W przypadku transakcji sprzedaży obowiązuje identyczna zasada – właścicielem przestaje się być w drugim dniu po dniu zawarcia transakcji sprzedaży, stąd przez ten okres inwestor może stać się nabywcą praw do dywidendy lub praw poboru.
Kiedy muszę zakupić akcje aby otrzymać dywidendę lub prawo poboru?
W dniu ustalenia prawa poboru lub dywidendy nie tylko muszę posiadać akcje ale również prawa własności. Oznacza to, że akcje trzeba zakupić co najmniej dwa dni rozliczeniowe wcześniej aby w dniu ustalenia być w pełni właścicielem tych instrumentów finansowych.
Kiedy otrzymam gotówkę po transakcji sprzedaży akcji?
Po transakcji sprzedaży akcji na rachunku inwestycyjnym pojawiają się środki finansowe w pozycji „Należności wolne” oraz „Środki dostępne do zleceń” natomiast pozycja „Gotówka” jest pusta. Po rozliczeniu operacji sprzedaży, drugiego dnia po transakcji, środki finansowe znikną z pozycji „Należności wolne” a pojawią się w pozycji „Gotówka”. Dopiero wtedy będzie możliwe wypłacenie środków ze sprzedaży.
Sprzedałem akcje na giełdzie i za uzyskane środki nie mogę się zapisać na akcje w ofercie pierwotnej?
Jest to zazwyczaj sprawa braku środków finansowych w postaci gotówki. Zapis na rynku pierwotnym zazwyczaj musi być opłacony gotówką a uzyskane ze sprzedaży innych akcji należności nie mogą stanowić pokrycia takiego zlecenia. Jeśli termin zapisów na rynku pierwotnym jest odpowiednio długi należy poczekać na rozliczenie transakcji sprzedaży i dopiero wtedy dokonać zapisu w ofercie perwotnej.
Sprzedałem akcje i za uzyskane środki nie mogę otworzyć pozycji na kontraktach terminowych?
Analogiczna sytuacja jak w przypadku zapisów na rynku pierwotnym. Na rynku derywatów można otwierać pozycję tylko za gotówkę. Należności uzyskane ze sprzedaży nie mogą stanowić depozytu.
