EMIR
EMIR – podstawowe informacje dla Klientów
EMIR (skrót od ang. European Market Infrastructure Regulation) to Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, kontrahentów centralnych i repozytoriów transakcji, które weszło w życie 16 sierpnia 2012 r.
Rozporządzenie ma skutek bezpośredni we wszystkich Państwach Członkowskich, co oznacza, że jego przepisy bezpośrednio nakładają obowiązki m.in. na polskie podmioty (przedsiębiorców) zawierających transakcje pochodne.
Poniżej prezentujemy najistotniejsze kwestie, które określa EMIR oraz stosowne rozporządzenia delegowane i akty wykonawcze (dalej Regulacja EMIR). O ewentualnych zmianach, w szczególności o wytycznych bądź interpretacjach dotyczących sposobu wypełniania obowiązków wynikających z Regulacji EMIR będziemy sukcesywnie informować Państwa na stronie internetowej Biura Maklerskiego. Informacje dostępne są również na stronie internetowej PKO Banku Polskiego S.A. („Bank”).
Dodatkowe informacje znajdą Państwo m.in. na stronie Komisji Nadzoru Finansowego www.knf.gov.pl.
I. Podmioty zobowiązane do raportowania transakcji wg EMIR
Przedsiębiorstwa z siedzibą w Unii Europejskiej tj. między innymi:
- Osoby prawne
- jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej
- osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą
Szczegółowy opis klasyfikacji uczestników rynku wg EMIR zamieszczony został w części V
II. Raportowanie transakcji pochodnych do repozytorium transakcji
Obowiązek raportowania transakcji zawieranych na rynku regulowanym i rynku nieregulowanym (OTC) wszedł w życie w dniu 12 lutego 2014 r.
Każda ze stron transakcji pochodnej jest zobowiązana do zgłoszenia (zaraportowania) szczegółowych danych dotyczących takiej transakcji do podmiotu utworzonego w celu gromadzenia tych informacji, tj. repozytorium transakcji. Zgłoszenie transakcji powinno nastąpić do końca następnego dnia roboczego po dniu jej zawarcia.
Każda strona transakcji pochodnej ma obowiązek zgłoszenia transakcji do repozytorium. Może to zrobić bezpośrednio lub za pośrednictwem drugiej strony transakcji lub za pomocą podmiotu trzeciego.
Klient spełniając bezpośrednio obowiązek raportowy do repozytorium transakcji musi mieć na uwadze, że wiąże się to z koniecznością uzyskania uczestnictwa w repozytorium transakcji a w konsekwencji z dodatkowymi kosztami (http://wwwo.kdpw.pl/pl/Repozytorium%20transakcji%20wersa%20EMIR/Strony/Przyst%c4%85pienie-do-Repozytorium.aspx).
Klient w przypadku transakcji zawartych za pośrednictwem BM PKO Banku Polskiego na rynku regulowanym może zlecić raportowanie BM PKO Banku Polskiemu. W tym celu niezbędne będzie udzielenie stosownego upoważnienia BM PKO Banku Polskiego, aby w jego imieniu zlecił raportowanie przez KDPW CCP do repozytorium transakcji.
III. LEI (ang. Legal Entity Identifier)
W związku z wymogami ESMA (Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych) każdy kontrahent zobowiązany jest do posiadania kodu LEI (Legal Entity Identifier), oraz jego aktualizacji, tj. bieżącej aktualizacji danych w przypadku jakiejkolwiek ich zmiany, a także regularnego jego odnawiania, polegającego na uiszczaniu stosownej opłaty rocznej.
Nieposiadanie lub posiadanie nieaktywnego kodu LEI skutkować będzie nieprzyjęciem przez Biuro Maklerskie zleceń składanych przez klienta.
Identyfikator LEI mogą Państwo uzyskać m.in. za pośrednictwem KDPW, tj. składając wniosek na stronie internetowej: https://lei.kdpw.pl/. Biuro Maklerskie PKO Banku Polskiego może na Państwa życzenie, za zwrotem kosztów, pełnić funkcję agenta w zakresie nadania i utrzymania numeru LEI. W tym celu niezbędne jest dostarczenie do BM PKO Wniosku o nadanie LEI oraz pełnomocnictwa oraz, dodatkowo, w przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, oświadczenia dotyczącego przetwarzania danych osobowych.
Dane innych podmiotów uprawnionych (poza terytorium Polski) do wydawania numerów LEI znajdą Państwo pod poniższym linkiem:
http://www.leiroc.org/publications/gls/lou_20131003_2.pdfZgodnie z informacją zawartą na stronie KDPW „po wypełnieniu wniosku rejestracyjnego o nadanie kodu, maksymalnie w ciągu 10 dni roboczych zostaje podjęta decyzja o przyjęciu lub odrzuceniu wniosku. Po pomyślnej weryfikacji do podmiotów wnioskujących zostanie wysłany e-mail z prośbą o uiszczenie należnej opłaty. Po uiszczeniu opłaty kod zostanie nadany niezwłocznie.”
W celu umożliwienia raportowania przez Biuro Maklerskie w Państwa imieniu transakcji pochodnych zawartych za pośrednictwem BM niezbędne jest przekazanie do Biura Maklerskiego informacji o uzyskanym numerze LEI poprzez złożenie oświadczenia w POK, PUM lub przesłanie pocztą na adres: Biuro Obsługi Rachunków Biuro Maklerskie PKO Banku Polskiego, ul. Puławska 15, 02-515 Warszawa.
Klienci, którzy zamierzają samodzielnie raportować transakcje zawarte na rynku regulowanym do repozytorium proszeni są o niezwłoczne poinformowanie Biura Maklerskiego o tym fakcie poprzez przekazanie oświadczenia.
W razie pytań bądź wątpliwości odnośnie obowiązku raportowania transakcji do repozytorium, w tym kwestii związanych z pozyskaniem identyfikatora LEI uprzejmie prosimy o kontakt z Biurem Maklerskim na następujący adres mailowy: BM@pkobp.pl
IV. Raportowanie wyceny i zabezpieczeń składanych przez klientów do repozytorium transakcji
Obowiązek raportowania wyceny i zabezpieczeń składanych przez klientów w związku z zawieranymi transakcjami na rynku regulowanym i rynku nieregulowanym (OTC) wszedł w życie w dniu 11 sierpnia 2014 r.
Podmiotami zobowiązanymi do raportowania zabezpieczeń i wycen są wszelkie podmioty finansowe (FC) oraz podmioty niefinansowe, które przekroczyły próg wiążący się z obowiązkiem rozliczania (NFC+) – art. 11 pkt. 2-4 rozporządzenia EMIR.
Klient, będący podmiotem zobowiązanym do raportowania, może samodzielnie raportować wysokość składanych zabezpieczeń w Biurze Maklerskim PKO Banku Polskiego oraz wyceny (co wiąże się z koniecznością uzyskania uczestnictwa w repozytorium transakcji a w konsekwencji z dodatkowymi kosztami) lub też zlecić raportowanie informacji o wnoszonych zabezpieczeniach i wycenach BM PKO Banku Polskiego do Repozytorium KDPW_TR.
Klientom, którzy złożyli wniosek o raportowanie przez BM PKO Banku Polskiego transakcji pochodnych do repozytorium transakcji KDPW_TR, Biuro Maklerskie bez dodatkowych formalności będzie raportował również składane zabezpieczenia i wycenę.
W przypadku raportowania wyceny instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu na GPW S.A - wycena raportowana będzie za pośrednictwem KDPW_CCP wg zasad określonych przez KDPW_CCP.
V. Podział uczestników rynku
Wymogi EMIR są odpowiednio zróżnicowane w zależności od przynależności poszczególnych podmiotów do danej kategorii. EMIR wprowadza podział uczestników rynku na następujące kategorie.
Kontrahenci finansowi (kontrahenci FC) - oznaczają przedsiębiorstwa inwestycyjne, którym udzielono zezwolenia zgodnie z dyrektywą 2004/39/WE, instytucje kredytowe, którym udzielono zezwolenia zgodnie z dyrektywą 2006/48/WE, zakłady ubezpieczeń, którym udzielono zezwolenia zgodnie z dyrektywą 73/239/EWG, zakłady ubezpieczeń, którym udzielono zezwolenia zgodnie z dyrektywą 2002/83/WE, zakłady reasekuracji, którym udzielono zezwolenia zgodnie z dyrektywą 2005/68/WE, UCITS i odpowiednio, ich spółek zarządzających, którym udzielono zezwolenia zgodnie z dyrektywą 2009/65/WE, instytucje pracowniczych programów emerytalnych w rozumieniu art. 6 lit. a) dyrektywy 2003/41/WE oraz alternatywne fundusze inwestycyjne zarządzane przez zarządców alternatywnych funduszy inwestycyjnych, którym udzielono zezwolenia lub które zarejestrowano zgodnie z dyrektywą 2011/61/UE,
Kontrahenci niefinansowi (kontrahenci NFC) - oznaczają przedsiębiorstwo mające siedzibę w Unii nie będące Kontrahentem finansowym (FC). Kontrahenci NFC dzielą się na kontrahentów NFC+, którzy podlegają obowiązkowi centralnego rozliczenia oraz NFC-, którzy nie podlegają temu obowiązkowi.
Kontrahenci niefinansowi plus (kontrahenci NFC+) – oznaczają Kontrahentów NFC, których średnia pozycja w transakcjach lub kontraktach pochodnych w ciągu 30 dni roboczych przekracza odpowiedni próg:
KLASA AKTYWÓW PRÓG ROZLICZANIA
Kredytowe instrumenty pochodne
EUR 1 mld Akcyjne instrumenty pochodne
EUR 1 mld
Instrumenty pochodne stopy procentowej EUR 3 mld
Walutowe instrumenty pochodne EUR 3 mld
Towarowe kontrakty pochodne i kontrakty pochodne inne niż ww. EUR 3 mld
Dla obliczenia czy średnia pozycja dla danego kontrahenta NFC przekracza którykolwiek z powyższych progów bierze się pod uwagę nominały wszystkich otwartych lub nierozliczonych transakcji pochodnych zawartych przez kontrahenta NFC lub przez inne podmioty niefinansowe w ramach grupy, do której ten kontrahent NFC należy, z wyłączeniem transakcji co do których można obiektywnie stwierdzić, że zmniejszają ryzyko bezpośrednio związane z daną działalnością gospodarczą lub działalnością w zakresie zarządzania aktywami i pasywami kontrahenta niefinansowego lub grupy. Kontrahenci niefinansowi minus (kontrahenci NFC-) to kontrahenci NFC, którzy nie są klientami NFC+.
Kryteria oceny, które kontrakty lub transakcje pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym w obiektywny sposób ograniczają ryzyka, zostały określone w Art. 10 Rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 149/2013 - (Dz.U.UE.L.2013.52.11 ze zm.)
VI. Terminowe potwierdzanie transakcji
Kontrahenci FC, NFC+ oraz NFC- zobowiązani są potwierdzać transakcje w możliwie najkrótszym terminie, nie później jednak jak w terminach określonych w art. 12 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 149/2013. Kontrahenci FC ponadto są zobowiązani wdrożyć procedury raportowania niepotwierdzonych transakcji do nadzorcy.
VII. Uzgadnianie portfeli transakcji pochodnych
Kontrahenci zawierający transakcje pochodne zobowiązani są posiadać procedury dokonywania okresowego uzgadniania portfeli transakcji pochodnych. Częstotliwość z jaką należy dokonywać uzgodnień portfeli określona jest w Art. 13 Rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 149/2013.
VIII. Rozstrzyganie sporów
Kontrahenci, którzy zawierają pomiędzy sobą kontrakty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym powinni posiadać procedury dotyczące rozwiązywania sporów dotyczących uznania kontraktu, wycen lub wymiany zabezpieczeń, zgodnie z Art. 15 Rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 149/2013.
IX. Kompresja portfela
Kontrahenci posiadających otwarte i nierozliczone ponad 500 transakcji pochodnych mają obowiązek posiadania procedur dotyczących sprawdzania możliwości dokonania kompresji portfela w celu zmniejszenia ich ryzyka kredytowego zgodnie z Art. 14 Rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 149/2013.
X. Ewidencja transakcji pochodnych
Każdy kontrahent transakcji pochodnej zobligowany jest do prowadzenia ewidencji wszystkich zawartych przez siebie kontraktów pochodnych oraz wszelkich zmian przez co najmniej pięć lat od daty rozwiązania kontraktu.
XI. Centralne rozliczanie transakcji
Kontrahenci FC i kontrahenci NFC+ będą zobowiązani rozliczać transakcje pochodne zawarte poza rynkiem regulowanym za pośrednictwem CCP (ang. central counterparty) czyli tzw. centralnego kontpartnera. Obowiązek dotyczy kontraktów pochodnych zawartych pomiędzy:
- kontrahentem FC oraz innym kontrahentem FC
- kontrahentem FC oraz kontrahentem NFC+
- pomiędzy dwoma kontrahentami NFC+
Centralnemu rozliczaniu nie podlegają transakcje zawarte pomiędzy kontrahentem NFC- a kontrahentem FC.
Termin wejścia w życie obowiązku centralnego rozliczania uzależniony jest uzyskania autoryzacji przez pierwsze CCP i podjęcia przez ESMA decyzji o objęciu takim obowiązkiem danego typu transakcji pochodnych.
NOTA PRAWNA
Niniejszy materiał ma charakter wyłącznie informacyjny oraz nie stanowi oferty w rozumieniu Kodeksu cywilnego. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie mogą być traktowane, jako propozycja nabycia jakichkolwiek instrumentów finansowych, usługa doradztwa inwestycyjnego, podatkowego lub jako forma świadczenia pomocy prawnej.
Biuro Maklerskie PKO Banku Polskiego dołożyło starań, aby zamieszczone w niniejszym materiale informacje były rzetelne oraz oparte na wiarygodnych źródłach.
Klient dokonuje transakcji wyłącznie na podstawie indywidualnych, podjętych niezależnie od Biura Maklerskiego PKO Banku Polskiego, decyzji, na swoje własne ryzyko i odpowiedzialność, na podstawie własnych analiz i oceny zasadności i celowości zawarcia i wyboru transakcji.
Niniejszy materiał nie stanowi porady dotyczącej zasad spełnienia obowiązków nałożonych Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, kontrahentów centralnych i repozytoriów transakcji i aktami wykonawczymi do EMIR, w tym rozporządzeniami delegowanymi (dalej: „regulacja EMIR”).
Klient nie powinien podejmować żadnych decyzji dotyczących wykonania obowiązków wynikających z regulacji EMIR wyłącznie na podstawie niniejszego materiału bez dokonania własnych analiz. Decyzje w przedmiocie zawarcia transakcji, w tym również momentu jej zawarcia, zasad raportowania transakcji do repozytorium transakcji oraz spełnienia innych obowiązków nałożonych regulacją EMIR, Klient podejmuje w sposób samodzielny i niezależny od Biura Maklerskiego PKO Banku Polskiego.
Biuro Maklerskie PKO Banku Polskiego nie ponosi odpowiedzialności za ww. decyzje Klienta i ich skutki, w szczególności za poniesione przez Klienta szkody (w szczególności poniesione straty, utracone korzyści i nałożone na Klienta kary finansowe).
Powyższa informacja uwzględnia stan prawny na dzień 11 lipca 2018 r.
